1975-nji ýyldan bäri her ýyl 1-nji oktýabrda bellenilýän Halkara aýdym-saz güni, iki ýyl ozal ÝUNESKO-da Halkara aýdym-saz geňeşiniň (IMC) başlangyjy bilen Lozanna şäherinde geçirilen 15-nji Baş Assambleýasynda döredildi. Kompozitor Dmitriý Şostakowiç we Halkara aýdym-saz geňeşiniň başlygy Ýegudi Menuhin Halkara aýdym-saz gününiň döredilmeginiň başlangyjydyr.
Her ýyl baýramçylygy iň oňat suratkeşleriň we sungat toparlarynyň gatnaşmagynda uly şowhunly konsert bilen bellenilýär. Bu gün dünýä medeniýetiniň hazynasyna girizilen kompozisiýalar çalynýar. Şeýle hem, kompozitorlar, ýerine ýetirijiler, saz öwrenijiler bilen döredijilik duşuşyklary geçirilýär, tematiki sergiler we bilim çäreleri dürli jemgyýetlerde sungat hökmünde ýaýratmak maksadyna goşant goşýar.
Saz (“musike” grek sözünden gelip çykyp “sungat” türkmen dlinde terjime edilýär), belli bir derejede guralan aýdym-saz sesleriniň çeper şekilleri şekillendirmek üçin hyzmat edýän sungat görnüşidir. Adamzat gadymy döwürlerden bäri aýdym-saz bilen tanyşdyr.
2000-nji ýylda hytaý arheologlary iki müň ýyl ozal, Han dinastiýasy döwründe döredilen saz gurallary muzeýini tapdylar.
Sazyň ägirt uly güýji bar, aýdym adamyň duýgusyna täsir edýär, duýgulary doldurýar. Bu diňe bir kompozitorlaryň, sazandalaryň we aýdymçylaryň döredijilikli öz-özüňi görkezmegi däl, eýsem asyrlar we müňýyllyklaryň dowamynda aýdym-saz medeni däp-dessurlaryň, dini däp-dessurlaryň we her bir halkyň gündelik barlygynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Häzirki wagtda, bagtymyza, aýdym-saz ähmiýetini ýitirmedi, tersine – oňa zerurlyk artýar.
Internet arkaly köp sanly aýdym-saz eserine mugt giriş, aýdym-saz ýazmagyň we çalmagyň häzirki zaman serişdeleri ony has elýeterli edýär, täze multimediýa mümkinçilikleri sazandalaryň çykyşlaryny diňlemäge we has ösen metbugatda tomaşa etmäge mümkinçilik berýär. Bularyň hemmesi adamlaryň (esasanam ýaş nesilleriň) aýdym-sazyň hemişe bar bolan dürli medeni gurşawlary, gatlaklary, däp-dessurlary baradaky bilimlerini giňeltmäge kömek edýär.
Mürrikow Berdimyrat
TOHU-nyň mugallymy
Türkmenistanyň Prezidenti Hytaýyň ýolbaşçylaryny gutlady