Hazar Denizi kıyısındaki 5 ülke; Türkmenistan, Azerbaycan, İran, Rusya ve Kazakistan arasında 22 yılı aşkın süredir devam eden müzakereler sonuçlandı. Bu hafta sonu 12 Ağustos tarihinde Kazakistan’ın Aktau kentinde düzenlenen 5. Hazar Ülkeleri Devlet Başkanları Zirvesinde, Hazar'ın hukuki statüsünü belirleyen anlaşma imzalandı. Bu zirve önemli anlaşmanın imzalanması ile tarihe geçti. Kazakistan, Azerbaycan, Rusya, İran ve Türkmenistan'ın imzaladığı Hazar Denizi'nin hukuki statüsüyle ilgili anlaşma, her ülkenin 15 deniz mili mesafeye kadar karasularının belirlenmesini, 10 deniz mili genişliğinde balıkçılık alanının oluşturulmasını öngörüyor. Anlaşmaya göre taraflar, Hazar Denizi'nin dibine deniz altı kabloları ve ana boru hatlarını, uluslararası anlaşmalarda belirlenen standartlara uygun olarak döşeyebilecek.
Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in ev sahipliği yaptığı zirveye; Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Gurbanguli Berdimuhamedov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani katıldı.
Türkmenistan Devlet Başkanı, hafta sonu Hazar Denizi’nin kıyısındaki Türkmenbaşı kentine yaptığı çalışma ziyareti sonrasında Kazakistan’ın Aktau kentine geçti. Aktau kentindeki Dostluk Köşkün’nde Kazakistan Devlet Başkanı, konuklarını karşı aldı. Daha sonra tarihi zirve başladı. Zirvenin gündemi kapsamında liderler öncelikle Hazar Denizi'nin yasal statüsü, ekonomi, ulaşım, ekoloji, Hazar'da güvenlik gibi kilit alanlardaki etkin işbirliğinin geliştirilmesi ve işbirliğinin diğer ilgili yönlerini ele aldı.
Zirve kapsamında liderler konuşma yaptılar. Türkmen Lider konuşmasında, bu zirvenin katılımcı ülkeler açısındna büyük önem taşıdığını kaydetti. Hazar Denizi'nin Hukuki Statüsü Konvansiyonuyla ilgili çok zor ve özenli çalışmalar tamamlandığını kaydeden Türkmen Lider, bu anlaşmanın hazırlanmasına diplomatların, hukukçuların, uzmanların katıldığını belirtti. Devlet Başkanı genel başarı için belirleyici koşulun Hazar ülkelerinin liderlerinin siyasi iradesi ve yüksek sorumluluğu olduğunu belirtti.
Türkmen Lider, 2019 yılında Türkmenistan’ın ev sahipliğinde 1.Hazar Ekonomik Forumu’nun yapılmasını teklif etti. Devlet Başkanı, ekoloji ile ilgili işbirliğine değinerek, 12 yıl önce Hazar Denizi Deniz Ortamını Koruma Çerçeve Sözleşmesi’nin yürürlüğü girdiğini, bu tarihte Hazar’a kıyısı olan ülkelerin Hazar Günü’nü kutladığını belirterek, bu alandaki işbirliğinin genişletilmesi önemli olacağına dikkat çekti.
Taşımacılık alanındaki ortaklığın etkinliğini artırmak için Türkmenistan Devlet Başkanı, Hazar ülkelerinin her birinin kıyı kentlerinde rotasyon ilkesi üzerinde konumlandırılabilen Hazar Nakliye ve Lojistik Merkezi’nin kurulmasını teklif etti.
Türkmen Lider, konuşmasında bir sonraki Hazar Zirvesi’nin Türkmenistan’da yapılmasını teklif etti.
Konuşmaların ardından anlaşmalara imza atıldı; Liderler Hazar’ın Hukuki statüsüne yönelik anlaşmayı imzalarken, hükümet yetkilileri diğer anlaşmalara imza attılar.